‎Нитроглицерин‬ (Глицерил тринитрат)

‎Нитроглицерин‬ (Глицерил тринитрат)

Нитратын бүлгийн гол төлөөлөгч. Азот хүчлийн эфир ба глицерин агуулсан бэлдмэл.
Ишеми өвчний эсрэг үйлдлийн механизм бүрэн тайлбарлагдаагүй ч ихэнх эрдэмтэд дараах байдлаар тайлбарладаг.
1. Захын артерийн судсыг өргөсгөж артерийн даралт бууруулна. Ингэснээр зүрхний ачаалал багасч агшилт суларна.
2. Захын венийн судсыг өргөсгөнө. Тэгснээр зүрхэнд эргэж ирэх цус багасна. Мөн зүрхний ачаалал багасна. Эдгээр үйлийн үр дүнд зүрхний үйл ажиллагаа багасч хүчилтөрөгчийн хэрэгцээ нь буурна.
3. Ховдлын ханын диастолын хүчдэлийг багасгаж миокардын субэндокардын хэсгийн цусан хангамжийг сайжруулна.
4. Титэм судсанд төвөөс ирэх судас нарийсгах сэрлийг саатуулна. Ингэснээр судас өргөсч хүчилтөрөгч их ирдэг. Мөн титмийн томоохон судсуудыг өргөсгөдөг.
Нитроглицерины судасны гөлгөр булчинг сулруулдаг үйлдлийн механизмийг ингэж тайлбарладаг.
Нитроглицерин нь биед ороод азотын оксид үүсгэнэ. Үүнээс S-нитрозотиол үүсдэг бөгөөд энэ нь цитозолийн гуанилатциклазаг идэвхжүүлж цГМФ-ыг ихэсгэсэн улмаар цитозолийн чөлөөт кальцийн агууламжийг багасгадаг. Эдгээрийн үр дүнд судасны гөлгөр булчин суларна.

Хэрэглэх заалт: Зүрхний бахын хөдлөл, нүдний бүрхүүлийн төвийн артерийн эмбол, гуурсан хоолойн багтраа, тархины судасны агчил, хоол боловсруулах замын колик.
Нитратын бүлгийн эмийг үйлчлэх хугацаагаар нь 3 ангилна.
1. Богино хугацааны үйлдэлтэй нитроглицерин (1 цаг хүртэл): - Чээжний бахын өвдөлтийг намдаах зорилгоор хэлэн дор тавьж уусгах, цацах хэлбэрээр хэрэглэнэ.
2. Харьцангуй удаашруулсан үйлчилгээтэй нитроглицерин (1 -6 цаг): Нитросорбид, Нитролонг, Сустак форте - өвчний дахилтаас сэргийлэх зорилгоор хэрэглэнэ.
3.Удаан хугацааны үйлдэлтэй нитроглицерин (6 - 24 цаг): Моночинкве.

Тархины судасны аневризм (цүлхэн) гэж юу вэ?

Тархины судасны аневризм (цүлхэн) гэж юу вэ?

[Хүн амын дунд элбэг тохиолддог ч, хүмүүс төдийлөн мэддэгүй өвчин болох тархины судасны аневризмын тухай мэдээлэл хүргэж байна.]
‪Аневризм‬ гэдэг нь цусны судасны хана нимгэрэн, тэлэгдэхийг хэлнэ. Үүнийг заримдаа цусны судасны “бөмбөлөг” гэж нэрлэдэг.

Тархины болон гавлын доторх аневризм (цүлхэн) гэдэг нь тархин дахь цусны судасны ханын дотор булчинт давхарга (интима) –н нимгэрэлийн үр дүнд судас эмгэгээр тэлэгдэхийг хэлнэ. Энэ нь ямар нэг шинж тэмдэггүйгээр нимгэрэх болон ургадах хүртлээ “цэврүү” шиг өргөсч хөгждөг. Тархины орчмын зайд цус алдахыг субархиноид геморраги гэж нэрлэдэг. Геморраги нь цус харвалт, кома болон үхэлд хүргэнэ. Аневризм ихэнхдээ гавлын ясны суурийн зай буюу субархиноидод үүссэн байдаг. САК-н 90% нь тархины аневризмийн урагдалтай холбоотой байдаг ба энэ хоёр нэр томъёог заримдаа ижил утгаар хэрэглэдэг.

Аневризм хэр түгээмэл байдаг?
50 хүн тутмын 1 нь тархины судасны аневризмтэй байдаг ба АНУ-д 6 сая тархины судасны аневризмтэй хүмүүс байдаг. Нийт тархины судасны аневризмтэй хүмүүсийн 40% нь аневризмын урагдлын улмаас нас бардаг.
Дийлэнх нь ямар нэг шинж тэмдэг өгдөггүй. 0.5 – 3 хувь нь тархины аневризм хагарснаас өвдөлт өгдөг.

Аневризм хэрхэн үүсдэг вэ? Хүмүүс аневризмтэй төрдөг үү?

Аневризмийн тохиолдлын ихэнх нь олдмол байдаг. Ихэвчлэн 40 наснаас хойш үүсдэг. Аневризм нь ихэвчлэн судасны салаалж буй хэсэгт болон цусны урсгалын даралтаас болж үүсдэг. Заримдаа томрол удаан ба нимгэрэл нэмэгдэж, нимгэрсэн хэсэг нь бөмбөлөг мэт сунадаг. Аневризм нь судасны эмгэгүүд болох фибромускуляр дисплази, тархины артери хуулрах зэрэг эмгэгүүдтэй холбоотой. Энэ нь удамшлын гаралтай гэвч ихэнх нь маш эртнээс аневризмын урьдал нөхцөлтэй төрдөг. Аневризмд хүргэдэг зарим шалтгаануудад халдвар, амфетамин ба кокаины бүлгийн эмүүд ба эдгээр нь тархины судсыг гэмтээх эсвэл ослоос шалтгаалсан тархины шууд гэмтэл орно. 

Ангилал
Хэмжээгээр нь:
• Жижиг аневризм: 5 мм-с бага
• Дунд аневризм: 6 – 15 мм
• Том аневризм: 16 – 25 мм
• Аварга том аневризм: 25 мм-с том
Хэлбэрээр нь:
• Уутанцарт, хүзүү сайн тодорхойлогдоно
• Уутанцарт, өргөн хүзүүтэй
• Буланцар хэлбэрийн, хүзүү ялгарахгүй
Байрлал
Аневризм нь тархины гүний том артерийн дагуу байрладаг. Аневризм нь тархины өмнөд хэсэгт (урд эргэлт) эсвэл тархины хойт хэсэгт (арын эргэлт) тохиолдоно.

Тархины аневризм урагдах
Аневризм урагдаж, тархинд цус гоожихыг геморраги гэж нэрлэдэг. Энэ нь харвалтын нэг төрөл юм. Харвалт гэдэг ойлголтонд мэдрэлийн зовиурууд гэнэт эхэлснээр тархины цусны эргэлтэнд асуудал үүсгэхийг хэлнэ. Харвалт нь 2 янзаар явагдах бөгөөд ишемийн эсвэл цусархагшлын буюу геморрагийн байна.
Аневризмийн урагдлаас үүссэн геморрагийн харвалт нь цусны судас хагарах эсвэл артериас цус алдахыг хэлнэ. Шахалтаас болж цус алддаг ба энэ нь тархины эдэд аюул учруулдаг. Аневризм урагдаснаас ихэвчлэн субархиноид зайд, тархи болон араг ясны хооронд цус алддаг байна. Иймээс аневризмийн урагдал гэсэн ойлголтод САК (SAH)-г хамааруулна. Гэхдээ аневризмийн урагдал нь САК-н цор ганц шалтгаан биш, артер венийн гаж бүтэц, гэмтэл зэрэг шалтгаанууд орно.
САК нь дараах шинж тэмгүүдийг өгнө, цусны хэмжээнээс хамаарч:
• Гэнэт маш хүчтэй толгой өвдөлт сүүлийн хэдэн өдөр үргэлжилэх
• Бөөлжис цутгах, бөөлжих
• Унтаарах эсвэл комад орох
Тархины эдэд цус гоожихыг тархин доторх цус харвалт гэнэ. Энэ нь ихэвчлэн артерийн гипертензийн шалтгаанаар аневризм урагддаг. Илрэх шинж тэмдэг:
• Гар эсвэл хөл саажих
• Ярьхад бэрхшээлтэй болох
• Хараа муудах
• Саа, саажилт үүсэх

Аневризм‬

‪‎Аневризм‬

Аорт гэдэг нь хүний биеийн хамгийн том артери бөгөөд зүрхнээс гарсан хүчилтөрөгчөөр баялаг цусыг биеийн бүх хэсгээр тараадаг цусны судас юм.

Аневризм гэж юу вэ?
Аневризм гэдэг нь аортын судасны хана түнтийх эсвэл эмгэгээр томрохыг хэлнэ. Аневризм нь судасны салааны хаана ч тааралдаж болно. Түнтийх эсвэл тэлэгдсэн байдлаар нь тодорхойлбол: 
Fusiform: жигд хэлбэртэй, аортын ирмэг дагуу гарч нэгэн жигд сунасан байна.
Уутанцар хэлбэрийн аневризм: жижиг, аортын нимгэрсэн хананы талбайн нэг талд нь тэнцүү бус цэврүүнүүд үүссэн байна.

Аневризм нь аортын дагуу хаана ч үүсэж болно:
• Хэвлийн хэсэгт байрладаг аортын судсанд аневризм үүсвэл abdominal aortic aneurysms..
• Цээжний хэсэгт байрласан бол called thoracic aortic aneurysms гэх бөгөөд судасны аль хэсгийг хамарсан байдлаар нь өгсөх аортын, аортын нумны, уруудах аортын гэж ангилна.
Аневризм нь цээж болон хэвлийн аортыг аль алиныг нь хамарсан тохиолдолд thoracoabdominal aortic aneurysms гэнэ.
Аневризм нь зөвхөн хэвлийн аорт болон цээжний аортад байдаггүй. Аневризм нь бусад цусны судсанд үүсж болно.
• Өвдөгний доогуур: өвдөгний хооронд байх артерт
• Бөөрний: бөөрний артерт аневризм үүснэ, маш ховор тохиолдоно.
• Висцерал: дотор эрхтэн болон гэдсэнд аневризм үүснэ.

Аневримзын шалтгаан
Аортын хана нь хэвийн үедаа маш уян хатан байдаг. Энэ нь цусны урсгалд дасан зохицож сунаж, буцаж агших чадвартай. Гэвч артерийн даралт өндөр байх, атеросклероз, артерийн хана нимгэн байх зэрэг асуудлуудаас болоод элэгдэхийн хамт аяндаа хөгширч цаашлаад аортын хана сунаж тэлэгддэг.

Аортын аневризм ямар шинж тэмдгээр илрэх вэ?
Цээжний аортын аневризмын шинж тэмдгүүд:
• Эрүү, хүзүү, нурууны дээд хэсэг эсвэл цээжээр өвдөнө.
• Ханиалгана, хоолой сөөх эсвэл амьсгалахад бэрх болно.
Хэвлийн аортын аневризмын шинж тэмдгүүд:
• Томролын пульсаци мэдрэгдэх эсвэл бодит үзлэгийн үеэр илрэх
• Нуруу, хэвлий эсвэл цавь орчмоор өвдөж, өвдөлт намдаах эмэнд дарагдахгүй
Хэрхэн оношилдог вэ?

Ихэвчлэн санаандгүй буюу бусад эрхтэн тогтолцооны үзлэгийн үеэр оношлогддог. Зарим тохиолдолд аневризмийг илрүүлэх скрининг шинжилгээний үеэр илэрдэг.
Аневризмыг эрт оношлож, урагдаж эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээ авах нь чухал.

ФИБРОБЛАСТИК ЭНДОКАРДИТ БУЮУ ЛОЕФФЛЕРИЙН ЭНДОКАРДИТ

ФИБРОБЛАСТИК ЭНДОКАРДИТ БУЮУ ЛОЕФФЛЕРИЙН ЭНДОКАРДИТ

Лоеффлерийн эндокардит буюу эндомиокардийн фиброз гэдэг нь рестриктив кардиомиопати, зүрхний булчингийн өвчин бөгөөд үүнээс болоод ховдлын дүүргэлт буурсан, аль нэг ховдол эсвэл хоёр ховдлын аль алиных нь диастолийн эзэлхүүн хэвийн эсвэл буурсан байхыг хэлнэ.

Энэхүү өвчнийг анх 1936 онд Лоеффлер тайлбарласан. Лоеффлерийн эндокардитаас эмгэг судлалын сорьц хийхэд эозинофилийн миокардит, эндомиокардийн фиброз ба эмнэлзүйд тромбэмболийн илрэл мөн хурц зүрхний дутагдал харагдана.

Эозинофилийн бөөгнөрөл нь Лоеффлерийн эндокардитид гиперэозинофилийн синдром, эозинофилийн лейкемиа, карцинома, лимфома, эмийн хариу урвал эсвэл паразит гэх мэт олон тохиолдлын аль нь байгаатай холбоотой.

Эозинофилийн эндокардийн өвчин, миокардийн болон судасны аюулд хүргэх шалтгаан эозинофилийн инфилтраци ба дегранулаци нь амьд байхад маш ховор оношлогддог. 

Лоеффлерийн эндокардитийн фиброзын үе нь эндомиокардийн фиброзын өвчинтэй маш төстэй, Лоеффлерийн эндокардит бага зэрэг өвдөлтөнд хүргэдэг.

Эмгэг жам

Миокардийн оролцоо багассан нь эозинофилийн эндомиокардийн өвчний хурц үхжилт үеийн нэг илрэл юм гэдгийг Олсений коллежээс мэдээллэсэн байна. Васкулиттэй холбоотой болон холбоогүй, эндомиокардийн оролцоо буурсан шинж тэмдэггүй, тусгаарлагдсан эозинифилийн миокардитийн тохиолдол ихсэх болсон.

Идиопатик эозинофилийн эндомиокардитын үед захын цусанд эозинофил байхгүй байна.

Лоеффлерийн эндокардиттай өвчтнүүд морфологийн хувьд хэвийн бус эозинофиль агуулна, эдгээр эозинофилүүд нь боловсорч гүйцсэн эсвэл өдөөгдсөн байна. Идэвхжсэн эозинофилийн интрацитоплазмийн мөхлөгөөс ялгарсан хор нь зүрхэнд аюул учруулдаг. Эозинофилийн суурь уургуудын дегранулаци нь миокардийн эдийн доторх гэмтлийн шалтгаан болдог. Эозинофилийн мөхлөгийн уургийн хорын тун хамааралт нөлөө нь олон ферментэт системийг дарангуулна.

Эозинофилийн катионы уургууд нь эндотелийн анионы 

уургудтай холбогдож, тромбомодулин үүсгэнэ. Энэ комплекс нь антикоагулянтын идэвхжлыг алдагдуулж, энэ нь эндокардид тромбоз үүсэхийг нэмэгдүүлнэ.

Эозинофилиэс нейротоксин, катионы уургууд, том уургууд, реактив хүчилтөрөгчийн зүйлүүд болон арахидоны хүчил чөлөөлөгдөнө. Эдгээр хорууд нь эндотель болон миоцитыг гэмтээж үр дүн нь тромб, фиброз болон инфаркт үүснэ.

Кардитын идэвхжлийн эрчимжих эрчим ба хугацаа нь эозинофилийн эргэлтийн хүндрэлтэй нягт холбоотой байдаг. 

Молекулын эмгэг жам

Гиперэозинофилийн синдромтой (HES) өвчтөний эмчилгээ нь иматиниб болон тирозинкиназагийн ингибитор ба эндээс гарсан онцгой дүгнэлт нь:

• Генийн гэмтэл нь завсрын хромосом дээр байрласан хромосомын делеци 4q12, үүнээс болж ялтас өсөлтийн фактор альфа ген (PDGFRA)-с Fip1-like1 ( FIP1L1) генийг хайлуулна. Генийн уургийн бүтээгдэхүүн болох тирозин киназа фермент нь цус үүдэл эсийг хувиргана. Энэ FIP1L1-PDGFRA хайлуулсан генийн дефекттэй 16 өвчтөнөөс 9ийг нь иматинибээр эмчилсэн.

Үхэл нь ихэвчлэн олон эрхтний дисфункц зүрхний дутагдал байгаа эсэхтэй хамааралтай.

Үхжлийн үе (эрт үе)

Гиперэозинофили нь системийн өвчинтэй хавсарсан (20-30%) бол дараах шинж тэмгүүд илэрнэ:

• Халуурана

• Хөлөрнө

• Чээжээр өвдөнө

• Лимфаденопати

• Дэлүү томорно

Хурц кардит (20-50%) бол дараах шинж тэмдгүүд илэрнэ.

• Хоолонд дургүй болно

• Жингээ алдана

• Ханиалгана

• Уушги усжина

• Арьс болон торлогын гэмтэл

• Тосгуур ховдлын хавхлагын дутуу хаагдал (регургитаци)

• Хоёр ховдлын дутагдал

• Ховдлын тахикарди

Тромбозын үе шат

Тромэмболи (10-20%) бол дараах шинж тэмдгүүд илэрнэ:

• Тархи, дэлүү, бөөр болон титмийн инфаркт

• Жижиг цусархагшил

Фиброзын үе шат (сүүлийн шат)

Рестриктив миопати (10%) дараах шинж тэмдгүүд илэрнэ:

• Тосгуур ховдлын хавхлагын дутуу хаагдал (регургитаци)

• Баруун болон зүүн зүрхний дутагдал

Нас баралт/өвчлөл

Миокардийн фиброзтой өвчтөнүүдийн 35-50% нь 2 жил амьдардаг. Илүү хөнгөн хэлбэрээр өвчилсөн бол шинж тэмгүүд багасаж тавилан сайжирна. Оношлогдохоосоо өмнө эмнэлзүйн ямар нэгэн шинж тэмдэг илрээгүй эсвэл өөр бусад төрлийн кардиомиопатитай байсан байж болно.